Το Μενοίκιο δεν έχει να επιδείξει μόνο το σπάνιο οικολογικό του πλούτο. Είναι μια περιοχή όπου ο επισκέπτης μπορεί να αναζητήσει και να θαυμάσει ανθρώπινα δημιουργήματα κάθε εποχής. Όπως, υπό τη μορφή ερειπίων, οι προϊστορικοί οικισμοί στην περιοχή Αγ. Πνεύματος, το ιερό του Διόνυσου στην Καλλιθέα και ο Ρωμαϊκός οικισμός στη Μικρόπολη ή σε πολύ καλή κατάσταση, αφού ακόμη λειτουργούν, όπως οι Βυζαντινές Ιερές Μονές Τιμίου Προδρόμου και του Αγίου Πνεύματος. Γύρω από το Μενοίκιο υπάρχουν πλήθος βυζαντινών και μεταβυζαντινών εκκλησιών, οι οποίες διατηρήθηκαν σε πολύ δύσκολες εποχές για το έθνος. Πάνω στο Μενοίκιο υπάρχουν πολλά ξωκλήσια, που συνδυάζονται με θέσεις θέας και αξίζουν το προσκύνημα των επισκεπτών. Τα μικρά και τα μεγαλύτερα χωριά γύρω από το βουνό διατηρούν με σεβασμό τα στοιχεία της τοπικής ανατολικομακεδονικής αρχιτεκτονικής. Τα σημαντικότερα, όμως όχι και τα μοναδικά, αξιοθέατα του Μενοικίου περιγράφονται στη συνέχεια.
Το φαράγγι του Τίμιου Προδρόμου
Το βορεινό τμήμα του Μενοικίου κόβεται στα δυο από ένα βαθύ φαράγγι, που ονομάζεται Φαράγγι του Τιμίου Προδρόμου (από την ομώνυμη Μονή που είναι κτισμένη λίγο πριν από την έξοδό του από το βουνό). Η κατεύθυνσή του είναι βορειοανατολική προς νοτιοδυτική. Στον πυθμένα του φαραγγιού υπάρχει ένα ρέμα συνεχούς ροής. Πηγάζει από τα Όρη της ’νω Βροντούς, τα διασχίζει με το όνομα Διαβολόρεμα και συνεχίζει μέσα από το Μενοίκιο με το όνομα Κοκκινόρεμα. Μπορεί κάποιος να διασχίσει το φαράγγι, ακολουθώντας το περιβαλλοντικό μονοπάτι που διάνοιξαν ερευνητές του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών της Θεσσαλονίκης στα πλαίσια του προγράμματος LIFE-NATURE. Ολόκληρη η διαδρομή του περιγράφεται στο κεφάλαιο των οικοτουριστικών μονοπατιών του Μενοικίου. Η διαδρομή έχει πολύπλευρη οικοτουριστική και πολιτιστική-θρησκευτική αξία. Οι πλαγιές του φαραγγιού είναι πολύ απότομες. Κατά μήκος του ποταμού υπάρχει πλούσια παρόχθια βλάστηση (σκλήθρα, ιτιές και πλατάνια). Το φαράγγι παλιότερα εξυπηρετούσε ως πέρασμα προς την περιοχή του Κάτω Νευροκοπίου. Η επίσκεψη, πέρα από την οικολογική αξία της, είναι ενδιαφέρουσα και για τα εντυπωσιακά παραδοσιακά πέτρινα γεφύρια.
Η Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου
Λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη των Σερρών, στην έξοδο του φαραγγιού του Τιμίου Προδρόμου, βρίσκεται κτισμένο εδώ και εκατοντάδες χρόνια το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου. Ιδρύθηκε περίπου το 1270 μ.Χ. από το Σερραίο Ιωαννίκιο, ιερομόναχο του Αγίου Όρους. Το έτος 1332 μ.Χ., ο αυτοκράτορας Ιωάννης Κατακουζινός την ανακήρυξε με Χρυσόβουλο Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική. Από το έτος 1457 μέχρι το 1462, μόνασε ο Γεννάδιος ο Σχολάριος, πρώτος Πατριάρχης μετά την άλωση της Πόλης, όπου και ετάφη μετά το θάνατό του. Η μονή έχει καταστραφεί και ξανακτίσθηκε αρκετές φορές. Τελευταία φορά καταστράφηκε από τους Βουλγάρους και ερημώθηκε μέχρι το 1986, οπότε επαναλειτούργησε ως Γυναικείο Κοινόβιο και άρχισε η αναστήλωση των ερειπωμένων μνημειακών κτισμάτων της. Γιορτάζει στις 29 Αυγούστου. Η συνεισφορά της Ι. Μονής στα χρόνια της τουρκοκρατίας, για τη διάσωση της θρησκείας, αλλά και για τη διάδοση των γραμμάτων, με τη λειτουργία επί 300 χρόνια πανεπιστημιακού επιπέδου σχολής, ήταν καθοριστική. Στη Μονή υπάρχουν εικονογραφίες του 14ου αιώνα, από τις πιο ενδιαφέρουσες στη χώρα μας, καθώς και ωραίες τοιχογραφίες του 1630. Το τέμπλο της από ξύλο καρυδιάς κατασκευάσθηκε το 1804.
Χιονοχώρι- Ξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων
Στο Χιονοχώρι, ένα εγκαταλειμμένο χωριό στις νότιες πλαγιές του Μενοικίου όρους, υπάρχει λαξευμένο σε βράχο, το μοναδικής ομορφιάς εξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων.
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Ιωαννίκιος μόνασε στο εξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων, πριν φύγει, επειδή η υγεία του δεν άντεξε το υγρό κλίμα, και ιδρύσει τη Μονή του Τιμίου Προδρόμου.
Η Ιερά Μονή του Προφήτου Ηλία
Στις νότιες πλαγιές του Μενοικίου, βόρεια του χωριού του Αγίου Πνεύματος σε υψόμετρο 450 μ., κτίστηκε το 1911 η Ιερά Μονή του Προφήτη Ηλία. Σήμερα είναι γυναικείο μοναστήρι και φιλοξενεί παιδικές θερινές κατασκηνώσεις. Ο ναός της Μονής είναι πανομοιότυπος με τον καθολικό ναό της κοιμήσεως της Θεοτόκου των Kαρυών του Αγίου Όρους (τρίκλιτη βασιλική, ξυλόστεγη με υπερυψωμένη τη μεσαία στέγη και παράθυρα απ όλες τις πλευρές).
H Ιερά Μονή του Τιμίου Σταυρού
Στις νότιες πλαγιές του Μενοικίου υπάρχει και η Μονή του Τιμίου Σταυρού (βορειοανατολικά του χωριού του Αγίου Πνεύματος). Είναι το νεότερο Μοναστήρι του Μενοικίου. Το 1964 κτίσθηκε ένας μικρός ναός και γύρω του επιπλώθηκαν δωμάτια για τη διαμονή των προσκυνητών. Από το 1985 λειτουργεί ως κοινοβιακή γυναικεία μονή.
Η Ιερά Μονή του Αγίου Πνεύματος
Δύο χιλιόμετρα περίπου βορείως του ομώνυμου χωριού, σε υψόμετρο 550 μ., βρίσκεται η Μονή του Αγίου Πνεύματος. Από εντοιχισμένες στο καθολικό ανεπίγραφες ανάγλυφες πλάκες, πληροφορούμαστε, ότι, ο ναός κτίστηκε εκ θεμελίων το 1857, επί μητροπολίτου Σερρών Ιακώβου, και ζωγραφίστηκε εκ νέου επί μητροπολίτου Κωνσταντίνου Mεγκρέλη το 1939, με δαπάνες των κατοίκων του χωριού Bεζνίκου (Αγίου Πνεύματος) και άλλων συνδρομητών. Η ιστορία της ιεράς μονής από το 1891 μέχρι το 1913, μας είναι γνωστή από τέσσερις διασωθέντες κώδικες. Σε αυτούς αναφέρεται ότι μετά από την ίδρυσή της το 1857, για άγνωστους λόγους η ιερά μονή ερειπώθηκε και εγκαταλείφθηκε.
Το Καστανοδάσος της Μικρόπολης και η Παναγία η Καστανιώτισσα
Από την ανατολική πλευρά του όρους Μενοίκιο και ειδικότερα από τη Μικρόπολη Δράμας, μπορεί κανείς να προσεγγίσει το καστανοδάσος της Μικρόπολης, είτε με αυτοκίνητο (δασικός δρόμος), είτε πεζός (1 ½ ώρες) από ένα παλιό μονοπάτι. Το δάσος εξαπλώνεται σ ένα πλάτωμα μ ένα μέσο υψόμετρο 800μ. περίπου. Στο κέντρο του αιωνόβιου δάσους υπάρχουν εγκαταστάσεις υποδοχής επισκεπτών (τραπεζόπαγκοι, κιόσκι, χώρος στάθμευσης, κλπ) μεταξύ των οποίων και ένα καταφύγιο του ΕΟΣ Μικρόπολης. Πρόσφατα θεμελιώθηκε στο χώρο του καταφυγίου το μικρό παρεκκλήσι της «Παναγιάς της Καστανιώτισας». Επίσης, η Νομαρχία Δράμας, μετά από πρόταση του τοπικού Δασαρχείου, προτίθεται να κηρύξει τις καστανιές «Αισθητικό δάσος» και να κατασκευάσει μια σειρά από έργα ανάδειξης και αξιοποίησης του χώρου.
Η Διάβαση Καλαποτίου
Η διάβαση του Καλαποτίου είναι το στενό πέρασμα το οποίο συνδέει τον κάμπο της Δράμας, με το οροπέδιο του Κάτω Νευροκοπίου. Λίγο έξω από το χωριό τμήματα του δασικού δρόμου είναι πλακόστρωτα, απομεινάρια μιας ιστορικής περιόδου, όταν η περιοχή υπήρξε χώρος αντίστασης στις πολεμικές επιχειρήσεις κατά του ’ξονα στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε μια στροφή του δρόμου και σε θέση με πανοραμική θέα υπάρχει το εγκαταλειμμένο μοναστήρι του Αγ. Δημητρίου. Στη θέση αυτή υπάρχουν επίσης εγκαταλειμμένα κτίσματα και παλιά στρατιωτικά καταλύματα. Από αυτό το στρατηγικής σημασίας πέρασμα, το 1940, οι Γερμανοί εισέβαλλαν με μέρος των δυνάμεών τους στη χώρα μας.
Πλατανοδάσος του Αγίου Ιωάννη Σερρών
Δύο μόλις χιλιόμετρα έξω από την πόλη των Σερρών, στους δυτικούς πρόποδες του Μενοικίου, βρίσκεται η περιοχή του Αγίου Ιωάννη. Το ρέμα του Αγίου Ιωάννη και τα μεγάλα πλατάνια δημιουργούν έναν σημαντικό χώρο αναψυχής. Παρά το ότι, στην περιοχή κτίστηκαν, τα τελευταία χρόνια, πολυάριθμα τουριστικά κτίσματα (εξοχικά κέντρα, εστιατόρια, καφετέριες, κ.λ.π.), εν τούτοις το τοπίο διατηρεί μια υψηλή αισθητική χάρις στα πολλά νερά που κυλούν από παντού, δημιουργώντας αργές ή γρήγορες ροές, καταρράκτες και λιμνούλες.
Σπήλαιο Αλιστράτης
Το σπήλαιο της Αλιστράτης θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα των Βαλκανίων. Διαμορφωμένο με τρόπο που να εξυπηρετεί τους επισκέπτες του χωρίς να τους καταπονεί, παρουσιάζει μια ανεπανάληπτη ποικιλία σταλακτιτών και σταλαγμιτών. Λειτουργεί ολόκληρο το χρόνο με παραδειγματική τάξη και πρόγραμμα.
Το Φαράγγι του Αγγίτη ή Στενά Πέτρας ή Διώρυγα
Σε απόσταση 500 μ. από το Σπήλαιο της Αλιστράτης, στο πέρασμα των αιώνων, ο Αγγίτης δημιούργησε ένα στενό πέρασμα υψηλής αισθητικής, γνωστό ως το φαράγγι του ποταμού Αγγίτη ή Στενά Πέτρας ή Διώρυγα. Το μήκος του είναι περίπου 15 χλμ. Το φαράγγι χωρίζει τους ορεινούς όγκους του Παγγαίου και του Μενοικίου.
Κατά μήκος του φαραγγιού υπάρχουν πολλά σπήλαια, τα οποία κατοικήθηκαν σε διάφορες εποχές. Σε τρία μάλιστα σημεία βρέθηκαν ίχνη από βραχογραφίες του 5°- 6° μ.Χ. αιώνα, που παριστάνουν φιγούρες ιππέων, ελαφιών και καμηλών.
Το Σπήλαιο του Μααρά ή Σπήλαιο των Πηγών του Αγγίτη
Στους ανατολικούς πρόποδες του Μενοικίου βρίσκεται το Σπήλαιο Πηγών Αγγίτη. Μέσα από το σπήλαιο πηγάζει ο ποταμός Αγγίτης. Τα νερά του ποταμού έρχονται μέσα από καταβόθρες από την κοιλάδα του Κάτω Νευροκοπίου. Η ξενάγηση στο διαμορφωμένο σπήλαιο γίνεται με άνεση, δίπλα και πάνω από το ποτάμι. Στην κορυφή του σπηλαίου φωλιάζουν πολλές νυχτερίδες. Στην είσοδο του σπηλαίου βρέθηκαν ίχνη παλαιολιθικής κατοίκησης, ενώ στην Αίθουσα του Μύλου διασώθηκαν τμήματα από εστίες προϊστορικών κτηνοτρόφων και απομεινάρια οικιακών σκευών, εργαλείων και κοσμημάτων. Πολύ κοντά στο Σπήλαιο υπάρχει το κάστρο του Μααρά (το όνομα Μααράς έχει μείνει επί τουρκοκρατίας και σημαίνει ΣΠΗΛΙΑ), που κατασκευάσθηκε στη Ρωμαϊκή ή Βυζαντινή εποχή.
Ναός Αγίου Δημητρίου Πανοράματος
Σε απόσταση τριών χλμ, σε δασικό δρόμο καλής βατότητας, βορειοδυτικά του οικισμού Πανόραμα στις ανατολικές πλαγιές του Μενοικίου, υπάρχει ο ναός του Αγίου Δημητρίου, κτισμένος το 1865, που αποτελούσε το καθολικό ενός παλιού μοναστηριού.
Ο ναός είναι κατασκευασμένος στα πρότυπα των καθολικών του Αγίου Όρους, με τον οκταγωνικό τρούλο στην οροφή. Στο εσωτερικό, σώζονται τοιχογραφίες του 1874 και εικόνες του τέμπλου, κατασκευασμένες από ντόπιους αγιογράφους μεταξύ 1866 και 1872. Πανέμορφα ξυλόγλυπτα, άριστης τέχνης, κοσμούν το δεσποτικό και το προσκυνητάρι.
Απαγορεύεται
η Αναδημοσίευση και η Αντιγραφή του περιεχομένου χωρίς την άδεια του
Webmaster της σελίδας.
